Hoe je een Raad van Commissarissen start in een familiebedrijf

Veel familiebedrijven hebben er geen, maar als ze het hebben willen ze niet zonder: een Raad van Commissarissen of een Raad van Advies. Alleen hoe zorg je ervoor dat je de juiste mensen voor deze positie aanstelt en wanneer besluit je om een RvC te nemen? Er bestaan immers grote verschillen tussen een familiebedrijf en een niet-familiebedrijf wat betreft het toezicht houden op de beleidsvoering. Desalniettemin hebben beide ondernemingsvormen er baat bij en worden de leden van het bestuur en directie scherp gehouden en geadviseerd.

Een groter netwerk als gevolg van een raad

Niet alleen kunnen de leden van het bestuur bij een Raad van Commissarissen terecht als klankbord, maar ze geven tevens een bredere toegang tot netwerken. De achtergrond en werkervaring van de commissarissen zijn zeer divers in vergelijking met de familieleden die vaak langdurig met elkaar en dezelfde contactpersonen optrekken. Zodoende brengen nieuwe leden voor een raad nieuwe connecties met zich mee die tot nieuwe inzichten en initiatieven kunnen leiden. Zo kan men bij Board Refreshment vacatures aanmelden voor raadsleden die jouw bedrijf of organisatie van nieuwe mensen kan voorzien.

Echter is het voor familiebedrijven die nog niet overstag zijn gegaan erg lastig om de beslissing te nemen. Ze zullen een deel van de besluiten uit handen moeten geven wat men voorheen zelf deed. Het kostenplaatje en de tijd die het kost schrikt sommige ondernemers ook of. En een andere niet te onderschatten drempel is dat veel ondernemers in familiebedrijven simpelweg niet weten waar ze moeten beginnen om een Raad van Commissarissen op te zetten.

Voordelen van raadsleden

Een groot voordeel van een RvC is dat raadsleden objectiever zijn in vergelijking met je eigen familieleden. Je hebt een zuiver zakelijke relatie met leden uit de raad waardoor hun beoordelingsvermogen niet beïnvloed wordt zoals dat bij familie vaak wel het geval is. Ondernemers die hun eigen familie als personeel puur zakelijk kan aanspreken en behandelen zijn bijzonder zeldzaam. Een Raad van Commissarissen voorkomt dergelijke beïnvloeding en zorgt ervoor dat de kwaliteit van het beleid behouden blijft aangezien een directeur uit een familiebedrijf in veel gevallen lang de regie blijft houden.

Selectie van leden voor de RvC

Het selecteren van de juiste commissarissen is niet zonder haken of ogen. Ook al kun je de beste professionals werven als ze geen raakvlak hebben met jouw bedrijf en het personeel kan dit alsnog op den duur voor problemen zorgen. Dat is het nadeel van nieuwe mensen aannemen buiten de familie: je kent ze niet en weet niet of ze hart voor de zaak hebben. Daarom is het raadzaam om nieuwe leden van de RvC een periode te geven om te kunnen acclimatiseren. Dan krijgt de Raad van Commissarissen tijd om jouw taal te leren spreken, de dynamiek van jouw bedrijf te leren kennen en om op de hoogte te worden gebracht van de huidige ontwikkelingen die gaande zijn.

Wees voorzichtig met familie in de raad

Het is zeker niet ongewoon voor een familiebedrijf om een familielid in de raad te zetten. Een reden hiervoor kan zijn om een jonger lid de kans te geven om ervaring op te doen door mee te draaien met de oudere generatie die deel uitmaakt van de raad. Hiervoor zullen dan wel duidelijke rollen van tevoren moeten worden afgesproken. Dan is het voor de minder ervaren leden duidelijk wat ieders positie is en wat er wel en niet van hem of haar wordt verwacht. Verder zullen andere commissarissen die van extern komen extra moeten opletten om objectiviteit van de raad te kunnen waarborgen. En in het geval wanneer een directeur stopt met zijn bestuursrol en plaats neemt in de RvC is het af te raden dat die persoon dan direct de voorzittersrol aanneemt. De voormalig directeur kan zelfs beter geheel uit de Raad van Commissarissen blijven en pas na een paar jaar eraan deelnemen als dat nodig blijkt.

Het oprichten van een RvC

Het beste moment om een RvC op te richten is wanneer het al goed gaat met jouw bedrijf. Dat lijkt misschien tegenstrijdig aangezien een Raad van Commissarissen bij uitstek van pas komt wanneer jouw familiebedrijf in crisis verkeert. Echter is er in tijden van zwaar weer geen tijd, capaciteit of financiën om een sterke raad aan te trekken waardoor je zo’n dilemma beter kunt voorkomen. Een ander tijdstip om een RvC op te richten is wanneer je van plan bent om over een aantal jaar, bijvoorbeeld minstens een jaar of vijf, te stoppen met besturen en het stokje over te dragen aan een ander. Dan kan jouw Raad van Commissarissen in de komende vijf jaar ervaring opdoen en de opvolger op betrouwbare wijze inwerken voor zijn nieuwe functie.