Het personeelstekort in de zorg: hoe lossen we het op?

Ook nu we de corona crisis langzaam achter ons laten wordt er in ziekenhuizen en zorginstellingen nog steeds hard naar zorgpersoneel gezocht. Gelukkig hebben veel mensen meegedacht over oplossingen en zijn er veel mogelijkheden voor zorgorganisaties om hiertegen op te treden. Er zijn zelfs al veelbelovende initiatieven vanuit zorg en overheid. Onderstaand beschrijven we vier kansen voor een (integrale) aanpak van het personeelstekort in de zorg.

Zorgen voor meer instroom

Een voor de hand liggende actie om personeelstekorten tegen te gaan, is zorgen voor grotere instroom aan medewerkers. Gelukkig gebeurt dit dan ook volop. Sinds het derde kwartaal van 2017 is er zelfs een onafgebroken stijgende lijn te zien, tot het met een instroom van bijna 169.000 medewerkers in het derde kwartaal van 2019 stagneert. In 2020 zwakt de groei af, maar deze herpakt zich gedurende 2021.

Het aantal vacatures in de zorg blijft ondertussen onverminderd hoog. Er wordt niet alleen personeel gezocht in Amsterdam of andere grote steden, maar ook alle kleinere steden hebben heel veel vacatures openstaan. In vergelijking met alle bedrijfstakken was de toename van het aantal vacatures per saldo het grootst in de zorg. Zo staan er gemiddeld 45 duizend vacatures open. In negen van de veertien onderscheiden bedrijfstakken was het aantal vacatures in 2021 zelfs hoger dan ooit. Vooral gediplomeerde verzorgenden ig, verpleegkundigen, woonbegeleiders en operatieassistenten zijn moeilijk te vinden. Vanwege de tekorten en de oplopende werkdruk ontstaat er ook meer vraag naar medewerkers in ondersteunende functies.

Zorgen voor minder uitstroom

Meer instroom van zorgmedewerkers is mooi, maar als tegelijk een deel van het bestaande personeelsbestand wegloopt is dat als ‘dweilen met de kraan open’. Er is momenteel veel minder aandacht zijn voor behoud van medewerkers dan voor instroom. Waar de instroom al jaren stijgt, blijft de uitstroom sinds 2017 min of meer op hetzelfde niveau van circa 120.000 medewerkers.

Toch is er alle reden om uitstroom van zorgprofessionals serieus te nemen. Uit een enquête van FNV onder 1.150 ziekenhuismedewerkers bleek bijvoorbeeld dat drie kwart van de ziekenhuismedewerkers wel eens overweegt de sector te verlaten. Als belangrijkste redenen worden aangegeven: werkdruk (59 procent), loon (53 procent) en de balans werk/privé (25 procent).

Tegen uitstroom door pensionering valt weinig te doen, maar voorkomen dat werknemers overstappen naar een andere bedrijfstak of zelfstandig ondernemer worden kan wel. 

Dit zijn slechts twee van vele punten die men kan aanpakken om het personeelstekort in de zorg te verminderen, maar wel twee zeer belangrijke punten. Een taak voor de zorg om hier op in te spelen en een taak voor werkzoekenden en huidig personeel in de zorg om zich goed te laten adviseren.